Erichsen of uitdeuk-proef voor plaatmetaal

Deze beproevingsmethode is wat we noemen een technologische test. De beproeving is bedoeld om monsters van dunne plaat (destructief) te testen op vervormbaarheid. Daartoe wordt een kogel met een schroefspil steeds harder tegen een ingespannen stukje plaat gedrukt, net zo lang tot de plaat scheurt. Het is misschien geen puur wetenschappelijke test, maar hij werkt heel effectief. Het is ook een leuke test om te doen ....

Dwarsdoorsnede van het Erichsen apparaat

Je draait aan het grote handwiel om de schroefspil met de kogel naar binnen (of naar buiten) te bewegen. Dat wil zeggen, naar het proefplaatje toe resp. er van af. De spaken van het handwiel maken een rustige en beheerste beweging mogelijk.

Aan de achterzijde van het apparaat is een spiegel gemonteerd. Als je vóór de machine staat, aan het handwiel draait en daarbij in deze spiegel kijkt, zie je precies wanneer het testplaatje begint te scheuren. Dan stop je onmiddellijk met draaien.

De kogel in de schroefspil en de ringen waartussen het proefplaatje wordt geklemd, zijn uitwisselbaar. Naarmate de te beproeven plaat dunner is, gebruik je een kleinere kogel en ringen met kleinere binnendiameter.

De schroefspil is dubbel. De buitenste schroef dient om het proefplaatje vast te klemmen tussen de klemringen. De binnenste schroef beweegt de kogel. Beide schroeven worden met hetzelfde handwiel verdraaid. Je ziet onder in de as een verend pennetje. Is dit ingedrukt (zoals getekend) dan zijn beide naven gekoppeld en draaien beide schroefspillen tegelijk. Zo klem je het plaatje vast. Het pennetje is bevestigd aan een ring om de as, die door een veertje naar boven gedrukt wordt gehouden.

Druk je echter de ring naar beneden, tegen het bovenste veertje in, dan glijdt het onderste pennetje uit de binnennaaf en zijn beide naven ontkoppeld. In dat geval verdraai je alleen de binnenste spil en ben je aan je proef begonnen.

De indringdiepte van de kogel op het moment van scheuren bepaal je met een meetklokje. De diepte is een maat voor de dieptrekbaarheid van het beproefde metaal.