Mijn historische werkplaatsen "aan huis"
Gieterij en modelmakerij
In een ruime aanbouw van de 1920-loods is een kleine non-ferro gieterij ingericht. Er staan twee eigenbouw kroesovens. Ik gebruik bij voorkeur oliezand (Petrobond) als vormzand. Groen zand (bentoniet-gebonden en licht vochtig) en zwart zand (met grafiet of koolpoeder gemengd) zijn minder geschikt voor onregelmatig gebruik, want zij verliezen hun bindkracht door uitdroging. Petrobond niet. Bovendien zorgt de olie in Petrobond bij verbranding in contact met het hete ingegoten metaal voor een dunne gasfilm, waardoor het gegoten oppervlak glad en strak wordt.
Oven, gietvorm, kroes, gegoten ....
Indien mogelijk, giet ik in open vormen, omdat dat zo makkelijk, vlot en handig is. Maar zodra ik eisen stel aan het gietwerk, gebruik ik uiteraard gedeelde gesloten vormen. Bij het meest voorkomende kleinere gietwerk spelen kernen geen belangrijke rol. Soms zijn stalen kernen zeer goed bruikbaar.
Aluminium gietwerk, klaar voor machinale nabewerking (schaven)
Ik giet het liefste aluminium, omdat de smelttemperatuur daarvan lager is dan die van messing en brons; omdat de soortelijke massa van aluminium maar 1/3 van die van messing en brons is (waardoor kroezen makkelijker te hanteren zijn; en omdat aluminium minder last heeft van kwaliteitsverlies bij hersmelten. Ik giet vaak recycle-metaal, vandaar. De gebruikte legering is Silumin (Al gelegeerd met 11% Si). Dat is een eutectische legering, die een smeltpunt heeft in plaats van een smelttraject. Dat resulteert in homogeen en fijnkorrelig gietwerk zonder dendrietvorming. Om de gietkwaliteit verder te verbeteren, gebruik ik bij het smelten drie toeslagen: slakscheider, ontgasser en korrelverfijner.
Gietmetalen en toeslag
Indien nodig, smelt ik ook wel Zamac (een laagsmeltende zink-legering), messing en brons (Rotguß Rg5 en Rg7). De kroesoventjes hebben een 15 kW-propaanbrander en halen de benodigde temperaturen makkelijk. Ik houd een kleine werkvoorraad gietmetalen aan. Deels ingekocht nieuw materiaal (broodjes messing en brons); deels recycle-materiaal (aluminium). Een antieke bascule-weegschaal kan gebruikt worden om charges af te wegen.
De kroesovens worden uitgebreid beschreven op een eigen webpagina. Je vindt HIER die beschrijving.
In de gieterij is een collectie houten en stalen vormkasten voorhanden, van allerhand afmetingen. Zeer handig in het gebruik zijn de verstelbare stalen vormkasten naar eigen ontwerp. Je vindt HIER een aparte webpagina met een beschrijving van dit ontwerp.
Houten resp. stalen vormkasten in gebruik
De gebruikte gietmodellen worden (gezien de kleine seriegrootte) overwegend in hout uitgevoerd, ik maak ze in een tamelijk simpel geoutilleerde houtbewerkingswerkplaats. Ik lak ze af in een parketlak, omdat die glad, dicht en hard wordt.
Verschillende gietmodellen uit verschillende tijden, van klassiek tot modern
Naast de hier boven beschreven zeer utilitaire apparatuur vind je in de gieterij ook wel oude, soms zeer oude, objecten, zoals gietmodellen en modelplaten. Daarnaast heb ik er een verzameling antieke handvormers- en gietersgereedschappen; en een collectie merkletters om gietmodellen te merken.
Een giet- of modelplaat voor het (machinaal) vormen van hekpunten
Antiek gereedschap van de handvormer
